Miras Nasıl Üstümüze Alınır? Adım Adım Mirasın İntikali Rehberi

Bir yakının vefatı sonrası mal varlığının mirasçılara geçiş süreci, çoğu zaman hem duygusal hem de hukuki açıdan karmaşık olabilir. Bu aşamada vatandaşların en çok merak ettiği sorulardan biri “miras nasıl üstümüze alınır?” şeklindedir. Türkiye’de mirasın intikali (mirasın devri), belirli bir yasal süreç izlenerek gerçekleştirilir ve hem yasal hem de atanmış mirasçılar için aynı usuller geçerlidir. Bu yazıda, mirasın üzerine alınma süreci adım adım anlatılmakta ve sürece dair hukuki detaylar sunulmaktadır.

Mirasın Üstüne Alınması Ne Demektir?

“Mirasın üstüne alınması”, ölen kişinin (muris) terekesinin (malvarlığının) yasal mirasçılar veya vasiyetle belirlenen kişilere resmi yollarla devredilmesini ifade eder. Bu süreç sonunda mirasçılar, murisin taşınmazları, banka hesapları, hisseleri veya borçları üzerinde hukuken tasarruf yetkisi kazanır.

Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Alma Süreci

1. Kimler Mirasçılık Belgesi Alabilir?

Yasal mirasçılar (eş, çocuklar, anne-baba vb.)
Atanmış mirasçılar (vasiyetname ile mirasçı tayin edilenler)

2. Nereden Alınır?

Sulh hukuk mahkemesi
Noterler (tüm yasal mirasçılar arasında ihtilaf yoksa)

3. Gerekli Belgeler:

Vefat eden kişinin ölüm belgesi
Başvuru yapan kişinin kimliği
Nüfus kayıt örnekleri (vefat edenle mirasçılık bağını gösterir)

4. Süreç Nasıl İşler?

Dilekçe ile noter ya da mahkemeye başvurulur.
Nüfus kayıtları incelenerek mirasçılar tespit edilir.
Veraset ilamı düzenlenir.

Not: Eğer mirasçılar arasında anlaşmazlık varsa yalnızca mahkemeden belge alınabilir.

Mirasın Paylaştırılması ve Tescil İşlemleri

1. Tapulu Taşınmazlarda Miras Tescili

Tapuda işlem yapılabilmesi için mirasçılık belgesi ile tapu müdürlüğüne başvurulur.
Tereke, tüm mirasçılar adına tescil edilir.
İsteğe bağlı olarak paylaşım yapılabilir (ifraz işlemi, satış, taksim gibi).

2. Banka Hesapları ve Diğer Mal Varlıkları

Bankalara veraset ilamı sunularak murisin mevduat hesapları için bilgi alınır.
Mirasçıların onayıyla paralar çekilebilir veya paylaştırılabilir.

3. Araç ve Taşınır Mallar

Trafik şubeden plaka üzerine tescil,
Mirasçılar arası anlaşmayla devir mümkündür.

Mirasın Reddi Hakkı ve Süresi

Her mirasçı, mirası kabul etme veya reddetme hakkına sahiptir. Mirasın borçları da mirasçılara geçtiğinden dolayı bu hak son derece önemlidir.

Reddi Miras Şartları:

Vefat tarihinden itibaren 3 ay içinde sulh hukuk mahkemesine başvuru yapılmalıdır.
Mirasın tamamı reddedilir; kısmi reddi mümkün değildir.
Red, tutanakla kayda alınır ve tüm borçlardan kurtulunur.

Miras Paylaşımı Anlaşması ve Taksim

Mirasçılar arasında anlaşmazlık yoksa, tüm mal varlığı paylaşılarak miras taksimi yapılabilir.

Taksim Sözleşmesi:

Yazılı olarak düzenlenir.
Tüm mirasçılarca imzalanmalıdır.
Tapu işlemlerinde kullanılabilir.

Anlaşmazlık Durumunda:

Mahkemeye başvurarak ortaklığın giderilmesi davası (izale-i şuyu) açılabilir.
Mahkeme, malı satışa çıkarabilir ve bedelini paylaştırabilir.

Vergi Yükümlülükleri

Mirasın üzerine alınması sürecinde veraset ve intikal vergisi ödenir.

Vergi Beyannamesi:

Vefattan itibaren 4 ay içinde verilmelidir.
Mirasın değeri üzerinden hesaplanır.
Belediyeye ait mallar için emlak beyanı da yapılmalıdır.

İstisna Tutarı ve Oranlar:

Belirli bir tutara kadar istisna uygulanır (örneğin 2024 yılı için 1.015.747 TL)
Artan oranlı vergi tarifesi vardır (yüzde 1 ila 30 arasında değişir)

Özel Durumlar: Vasiyetname ve Mirastan Feragat

Vasiyetname ile Miras

Mirasbırakanın vasiyetnamesi varsa, sulh hukuk mahkemesi tarafından açılır ve ilan edilir.
Vasiyetle mirasçı atanmışsa, yasal mirasçılara karşı geçerlidir.

Mirastan Feragat

Sağlığında yapılan yazılı bir sözleşmeyle miras hakkından feragat edilebilir.
Tüm mirasçılarla anlaşma sağlanarak noter huzurunda yapılmalıdır.

Mirasın Üzerine Alınmaması Ne Gibi Sonuçlar Doğurur?

Mirasçılar aktif olarak işlem yapmazsa tereke, hukuken mirasçıların ortak mülkiyeti altında kalır.
Tapu ve bankalarda blokaj olabilir.
Diğer mirasçılar işlem yapamaz.
Borçlar pasif olarak mirasçıların hanesine geçebilir.

Özetle Miras Nasıl Üstümüze Alınır?

Vefat sonrası mirasçılık belgesi alınır.
Tapu, banka ve diğer kurumlara belgeyle başvuru yapılır.
Tescil işlemleri gerçekleştirilir.
Gerekirse paylaşım ve vergisel işlemler tamamlanır.

Bu işlemler, çoğunlukla birkaç hafta içinde tamamlanabilir. Ancak ihtilaflı durumlarda hukuki destek alınması önerilir.

Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.