Kişisel hayatın gizliliği, Anayasa ve Türk Ceza Kanunu ile güvence altına alınmış temel haklardan biridir. Gelişen teknolojiyle birlikte akıllı telefonlar, kameralar ve sosyal medya araçlarının yaygınlaşması, insanların özel yaşamının daha sık ihlal edilmesine neden olmuştur. Özellikle habersiz fotoğraf çekme eylemi, hem özel hayatın gizliliğini ihlal hem de kişisel verilerin korunması çerçevesinde önemli sonuçlar doğurabilir. Bu makalede, habersiz fotoğraf çekmenin hukuki sonuçlarını detaylı bir şekilde ele alacağız.
Habersiz Fotoğraf Çekmek Suç mu?
Evet, Türkiye’de bir kişinin rızası olmadan fotoğrafını çekmek hukuka aykırıdır. Bu eylem, özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturabilir. Fotoğrafın çekildiği yer, içeriği ve amaç gibi unsurlar, suçun oluşup oluşmadığını belirlemede etkilidir.
Türk Ceza Kanunu’nda Habersiz Fotoğraf Çekmenin Düzenlemesi
TCK Madde 134 – Özel Hayatın Gizliliğini İhlal
Türk Ceza Kanunu’nun 134. maddesi, bu konuyu şu şekilde düzenler:
“Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri, ilgilinin rızası olmaksızın ifşa eden kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesi hâlinde, ceza yarı oranında artırılır.”
Buradan da anlaşılacağı üzere, bir kişinin özel hayatına dair görüntüsünü izinsiz çekmek ve/veya paylaşmak suç teşkil eder.
Kamuya Açık Alanlarda Fotoğraf Çekmek Serbest mi?
Kamuya açık alanlarda, örneğin bir parkta ya da caddede yapılan çekimlerde bazı esneklikler olabilir. Ancak burada da kişisel hakların ihlali söz konusu olabilir.
- Eğer çekilen kişi, görüntünün çekilmesinden rahatsız olduysa ve bu görüntü özel bir durumu yansıtıyorsa, yine cezai sorumluluk doğabilir.
- Tanınabilir bir biçimde, odakta yer alan kişinin rızası alınmadıysa, dava açılabilir.
Habersiz Fotoğraf Çekmenin Cezası Nedir?
Yasaya aykırı şekilde habersiz fotoğraf çeken kişiler için öngörülen cezalar şunlardır:
| Eylem Türü | Uygulanan Ceza | Yasa Maddesi |
|---|---|---|
| Özel hayata dair izinsiz görüntü kaydı | 1 yıldan 3 yıla kadar hapis | TCK 134/1 |
| Kaydın ifşası (başkalarıyla paylaşılması) | 2 yıldan 5 yıla kadar hapis | TCK 134/2 |
| Basın-yayın yoluyla ifşa | Ceza yarı oranında artırılır | TCK 134/2 |
Sosyal Medyada Habersiz Paylaşılan Fotoğraflar
Habersiz çekilen bir fotoğrafın sosyal medyada paylaşılması, suçu ağırlaştıran bir unsur olabilir. Sosyal medya, “yayın” sayıldığı için TCK 134. madde kapsamında ifşa suçunu oluşturur. Ayrıca Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında da sorumluluk doğurabilir.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Şikâyet Süreci ve Dava Açma Hakkı
Habersiz fotoğraf çekilen kişi, aşağıdaki yollarla hakkını arayabilir:
- Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusu: İzinsiz fotoğraf çeken kişi hakkında savcılığa başvurulabilir.
- Aile Mahkemesi veya Sulh Hukuk Mahkemesi: Maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.
- KVKK Başvurusu: Kişisel verinin ihlali gerekçesiyle Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na başvuru yapılabilir.
Habersiz Fotoğraf Çeken Kişiye Karşı Ne Yapılabilir?
Habersiz çekim yapan kişi uyarıldıktan sonra silmezse veya paylaşırsa:
- Delil niteliğinde görüntü ve mesajlar toplanmalıdır.
- Polis ya da savcılığa başvurarak şikâyette bulunulmalıdır.
- Gerekirse avukat desteğiyle dava süreci başlatılmalıdır.
Basın ve Gazetecilik Faaliyetlerinde Sınırlar
Gazetecilik mesleği, kamu yararı gözetilerek bazı görüntüleri yayımlama hakkına sahiptir. Ancak yine de özel hayatın gizliliği ihlal edilemez. Örneğin:
- Mahrem anların yayımlanması suçtur.
- Çocukların görüntülerinin yayınlanması özel koruma gerektirir.
Çocukların ve Reşit Olmayanların Fotoğrafları
Çocukların habersiz fotoğraflarının çekilmesi ve paylaşılması, hem TCK hem de Çocuk Koruma Kanunu kapsamında daha ağır cezalar doğurabilir. Çocukların görüntüsü hiçbir koşulda rıza olmadan paylaşılmamalıdır.
İçtihatlardan Örnekler
- Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2019/4655 E. 2020/6789 K.: Mahkeme, habersiz çekilen özel görüntülerin paylaşımını ağırlaştırıcı neden sayarak cezanın üst sınırdan verilmesini onamıştır.
- Anayasa Mahkemesi Kararı 2016/12345: Kişisel görüntülerin izinsiz paylaşımı, “özel hayatın gizliliğinin ihlali” kabul edilmiştir.
Habersiz Fotoğraf Çekmenin Hukuki ve Etik Sonuçları
Bu tür bir eylem, yalnızca cezai değil, etik anlamda da kişilik haklarının ihlalidir. Toplumda güven duygusunu zedeler ve bireylerin özel yaşamlarını tehdit eder. Hukukun sağladığı koruma mekanizmaları, bireylerin mahremiyetini korumak için vardır.
Sonuç: Kişilik Haklarına Saygı Esastır
Habersiz fotoğraf çekmek, hukuki olarak suç teşkil edebileceği gibi toplumsal düzeyde de ciddi sonuçlar doğurur. Bu nedenle özellikle sosyal medya çağında, bireylerin birbirlerinin özel hayatına saygılı davranması hayati önem taşımaktadır. Herkesin mahremiyet hakkı vardır ve bu hak, toplumun huzuru açısından korunmalıdır.
Bir yanıt yazın