Giriş
İnsan onuru, hukuk düzeninin temel taşlarından biridir. Bu nedenle bireylerin şeref ve saygınlıklarına yönelik saldırılar cezai yaptırımlara tabidir. “Hakaret suçu cezası” özellikle sosyal medya, iş hayatı ve gündelik yaşamda sıkça gündeme gelen konulardan biridir. Türk Ceza Kanunu (TCK), hakaret fiilini suç olarak tanımlamış ve cezai yaptırımlar belirlemiştir. Bu makalede hakaret suçunun unsurları, cezası, şikâyet süresi, uzlaşma durumu ve Yargıtay kararları ile uygulamaya dair tüm detaylara yer verilmiştir.
Hakaret Suçu Nedir?
Hakaret suçu, bir kişinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek ya da sövmek suretiyle işlenen suçtur. TCK 125. madde bu suçu düzenler. Suçun oluşması için sözlerin oluşturması gerekir.
Türk Ceza Kanunu’na Göre Hakaret Suçu
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi:
Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek şekilde somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da söven kişi, hakaret suçundan dolayı cezalandırılır.
Suçun Unsurları
- Mağdurun belirli bir kişi olması
- Rencide edici söz veya davranış
- Sözlerin üçüncü kişilere duyurulması durumunda alenen işlenmiş olması
Hakaret Suçunun Cezası Nedir?
Türk Ceza Kanunu’na göre hakaret suçunun cezası şu şekildedir:
- 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası
- Cezada 1/6 oranında artırım yapılır
- 1 yıldan 2 yıla kadar hapis
- 6 aydan 1 yıla kadar hapis
Şikayet Süresi ve Zamanaşımı
Hakaret suçunda şikayet süresi, hakaretin öğrenildiği tarihten itibaren 6 aydır. Bu süre içerisinde savcılığa veya kolluğa başvuru yapılmalıdır. Suçun zamanaşımı süresi ise 8 yıldır.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Hakaret Suçunda Uzlaşma Var mı?
Evet. Basit hakaret suçları uzlaşma kapsamındadır. Şikâyet üzerine soruşturma aşamasında dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir. Taraflar uzlaşırsa dava açılmaz. Ancak:
- Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret
- Alenen dini değerlere hakaret
gibi durumlar uzlaşma kapsamı dışındadır.
Hakaret Suçu Nasıl İspatlanır?
Hakaret suçunun ispatı delillere dayanır. Bu deliller şunlar olabilir:
- Tanık beyanları
- Ses kayıtları
- Yazılı belgeler (SMS, e-posta, sosyal medya mesajları)
- Güvenlik kamerası görüntüleri
Sosyal Medyada Hakaret
Günümüzde en çok karşılaşılan hakaret türlerinden biri sosyal medya üzerinden yapılan hakaretlerdir. Twitter, Instagram, Facebook gibi platformlarda yapılan hakaret içerikli paylaşımlar, sayılır ve ceza artırımı uygulanır. Bu tür durumlarda ekran görüntüleri delil olarak kabul edilir.
Kamu Görevlisine Hakaret
Kamu görevlisinin görevini ifa ederken onur ve saygınlığını zedeleyecek hakaret içerikli sözler, cezanın ağırlaştırılmasına neden olur. Örneğin bir polise görev başındayken hakaret edilmesi halinde ceza 1 yıldan az olamaz.
Hakaret Suçunda Haksız Tahrik
Mağdurun sanığa yönelik ağır tahrik edici söz ve davranışları varsa, mahkeme cezada gidebilir. Bu durum özellikle karşılıklı hakaret davalarında gündeme gelir.
Hakaret ve Eleştiri Arasındaki Fark
Eleştiri, düşünce özgürlüğü kapsamında değerlendirilen bir ifadedir. Ancak hakaret; kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyan, değersizleştirici ve aşağılayıcı sözler içerir. Yargıtay bu ayrımı titizlikle yapmaktadır.
Hakaret Suçu Sebebiyle Manevi Tazminat
Ceza davasının yanı sıra, mağdur da açabilir. Mahkeme, mağdurun kişilik haklarının zedelenip zedelenmediğini değerlendirerek tazminata hükmedebilir.
Hakaret Suçuyla İlgili Yargıtay Kararları
Yargıtay 18. CD, 2023/5143 E. – 2024/1172 K.
Sanığın sosyal medya üzerinden aleni şekilde hakaret ettiği tespit edilerek, 1 yıl 2 ay hapis cezasına hükmedilmiştir. Aleniyet nedeniyle ceza artırılmıştır.
Yargıtay 4. CD, 2022/2184 E. – 2023/3397 K.
Sanığın kamu görevlisine görev sırasında hakaret ettiği sabit görülerek, 1 yıl 6 ay hapis cezasına hükmedilmiş ve ertelenmemiştir.
Ceza Ertelemesi ve HAGB
Hakaret suçlarında mahkemeler, sanığın sabıkasız olması, pişmanlık göstermesi gibi durumlarda veya uygulayabilir.
Hakaret Suçuna Karşı Savunma
Haksız yere hakaretle suçlanan kişi, iddiaların doğruluğunu reddedebilir, sözlerinin eleştiri sınırında olduğunu ileri sürebilir veya isnadın kişisel değil, genel olduğunu savunabilir. Ayrıca tanık ve belge sunarak suçun unsurlarının oluşmadığını ispatlayabilir.
Sonuç
Hakaret suçu, bireyin kişilik haklarına yönelen ciddi bir suçtur ve Türk Ceza Kanunu’nda net bir şekilde cezalandırılmıştır. Suçun işlendiği ortam, hedef alınan kişi ve suçun şekli cezayı doğrudan etkiler. Sosyal medya çağında hakaret suçu daha görünür hale gelmiş, Yargıtay kararları bu konularda içtihat oluşturmuştur. Hem mağdurların hem de sanıkların haklarını iyi bilmesi, delil toplamaya özen göstermesi ve gerektiğinde hukuki destek alması önem arz etmektedir.
Bir yanıt yazın