Günümüzde bireylerin sosyal ve ekonomik hayatlarında sabıka kaydı büyük rol oynamaktadır. İşe alımlarda, yurtdışı başvurularında ve kamu hizmetlerinde ilk bakılan belgelerden biri olan sabıka kaydı, bireyin adli geçmişini gösterir. Ancak sabıka kaydı ömür boyu sistemde kalmaz. Belirli şartlar sağlandığında silinir ya da arşiv kaydına alınır. Peki, sabıka kaydı kaç yılda silinir? Hangi suçlar ne zaman sistemden çıkar? Bu yazımızda tüm bu soruları güncel mevzuat ışığında ele alıyoruz.
Sabıka Kaydı Nedir?
Sabıka kaydı, bir kişinin kesinleşmiş mahkeme kararlarıyla hüküm giymesi sonucu oluşan adli sicil bilgilerini içeren resmi belgedir. Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenir.
Sabıka kaydı üç ana kategoriye ayrılır:
- Adli Sicil Kaydı: Halen geçerli ve silinmemiş mahkûmiyetleri gösterir.
- Arşiv Kaydı: Silinmiş adli sicil kayıtlarının saklandığı bölüm.
- İlgili Kayıtlar: Soruşturma, kovuşturma ya da beraat gibi durumların bilgileri.
Hangi Suçlar Sabıka Kaydına Girer?
Her suç sabıka kaydına geçmez. Sadece şu hallerde sabıka kaydı oluşur:
- Mahkeme kararıyla verilen hapis cezası (ertelemeli ya da doğrudan)
- Adli para cezası
- Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararları belirli şartlarda
Disiplin cezaları, idari yaptırımlar ya da beraat kararları ise sabıka kaydında görünmez.
Sabıka Kaydı Ne Zaman Silinir?
Sabıka kaydının silinmesi, Adli Sicil Kanunu’na göre aşağıdaki şartlarla mümkündür:
1. Cezanın İnfazının Tamamlanması
Cezasını tamamlayan kişi için kayıt resen silinmez. Ancak bazı durumlarda otomatik olarak arşiv kaydına alınır.
2. Ceza Zamanaşımı Süresi Dolunca
Sabıka kaydı, cezanın infazından sonra belirli bir zaman aşımı süresi geçince sistemden silinir.
Zamanaşımı süreleri şunlardır:
| Cezanın Türü | Silinme Süresi (İnfazdan Sonra) |
|---|---|
| 1 yıl veya daha az hapis cezası | 5 yıl |
| 1 yıldan fazla hapis cezası | 10 yıl |
| Ağır suçlar (kasten öldürme vb.) | 15 yıl veya daha fazla |
| Adli para cezası | 5 yıl |
3. HAGB Kararları
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararları, denetim süresi sonunda yükümlülükler yerine getirilirse hiç işlenmemiş sayılır ve sabıka kaydına geçmez. Ancak arşivde görünür olabilir.
Arşiv Kaydı Nedir? Silinir mi?
Arşiv kaydı, adli sicilden silinmiş ama devlet kurumlarının ulaşabileceği kayıtları ifade eder. Arşiv kaydının da silinmesi mümkündür ancak:
- Kamu hizmetinden yasaklılık gibi bir sonuç doğuruyorsa,
- Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması gibi özel işlemlerde görülebilir.
Arşiv kaydının silinmesi için bireysel başvuru yapılabilir. Silme kararı, Adalet Bakanlığı bünyesinde değerlendirilir.
Sabıka Kaydı Silinmesi İçin Nereye Başvurulur?
Sabıka kaydının silinmesi için şu yollar izlenebilir:
- Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne doğrudan başvuru
- Cumhuriyet Savcılığı aracılığıyla başvuru
- E-Devlet üzerinden belge talebi (sadece görüntüleme için)
Başvuru dilekçesinde:
- Kimlik bilgileri
- Silinmesi talep edilen karar ve ceza
- Gerekçeler
belirtilmelidir. Dilekçeye ek olarak mahkeme kararları veya infaz belgesi de sunulmalıdır.
Sabıka Kaydı Silinirse Ne Olur?
Sabıka kaydı silinen kişi:
- Kamu görevlerine başvurabilir,
- Memuriyet sınavlarına katılabilir,
- Askeri okullara başvurabilir,
- Vize ve yurtdışı işlemlerinde engelle karşılaşmaz.
Ancak özel güvenlik gibi bazı mesleklerde arşiv kaydı dikkate alınabilir.
Hangi Hallerde Sabıka Kaydı Silinmez?
Aşağıdaki durumlar sabıka kaydının silinmesine engel olabilir:
- Süresi dolmamış ceza infazları
- Devam eden denetimli serbestlik süreci
- Toplum güvenliğini tehdit eden suçlar
- Kamu hizmetinden yasaklılık devam ediyorsa
Bu hallerde başvuru yapılsa da olumlu sonuç alınması zordur.
Sabıka Kaydı Silme Davası Açılabilir mi?
Evet, başvuru reddedilirse ya da süre dolmasına rağmen kayıt silinmiyorsa, idari yargıda dava açılabilir. İlgili mahkeme, başvurunun gerekçeli şekilde reddedilip reddedilmediğini inceler.
Bu davalar genellikle Adli Sicil Kanunu ve ilgili yönetmelikler esas alınarak değerlendirilir.
E-Devlet’te Sabıka Kaydı Görünmüyor, Bu Ne Anlama Gelir?
Eğer sabıka kaydı E-Devlet sisteminde görünmüyorsa:
- Ya hiç hüküm giymemişsinizdir,
- Ya da kayıt arşive alınmıştır.
Ancak bu, tüm kurumların bu kayda ulaşamayacağı anlamına gelmez. Özellikle güvenlik soruşturması ve kamu kurumları başvurularında arşiv kayıtlarına erişim sağlanabilir.
Sonuç: Sabıka Kaydı, Zamanla Silinebilir Ancak Takip Gerekir
Sabıka kaydının ömür boyu kalıcı olduğunu düşünenlerin aksine, Türk hukuk sistemi bireylerin topluma yeniden kazandırılmasını önceler. Bu nedenle, belirli şartlar altında sabıka kayıtları silinebilir ya da arşive alınır. Sürelerin ve prosedürlerin yakından takip edilmesi önemlidir.
Kişisel ve profesyonel hayatınızda sabıka kaydının sorun teşkil etmesini önlemek adına, zamanında başvuru yapılması ve gerektiğinde hukuki destek alınması en doğru yaklaşım olacaktır.
Bir yanıt yazın