Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, bir işçinin belirli şartlar altında işten ayrılması durumunda, işverenden aldığı bir tazminat türüdür. Bu tazminat, işçinin işyerindeki hizmet süresine ve brüt maaşına bağlı olarak hesaplanır. Türk İş Kanunu’nun 14. maddesi, kıdem tazminatına ilişkin esasları düzenler.
Kıdem Tazminatı Tutarını Belirleyen Unsurlar
1. Brüt Maaş
Kıdem tazminatı, işçinin brüt maaşı üzerinden hesaplanır. Ancak sadece maaş değil, şu yan haklar da kıdem tazminatına dahil edilir:
- Yemek ücreti,
- Yol yardımı,
- Primler,
- Sosyal yardımlar.
2. Çalışma Süresi
Kıdem tazminatı, işçinin aynı işverene bağlı olarak çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt maaşı kadar hesaplanır. Tam yıl dışında kalan süreler için orantılı hesaplama yapılır.
3. Kıdem Tazminatı Tavanı
Kıdem tazminatı ödemelerinde bir tavan sınırı bulunmaktadır. Her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen bu tavan, kıdem tazminatının üst sınırını oluşturur.
- 2025 Yılı Tavan Ücreti: Örneğin, 2025 yılı için tavan ücret 23.489,83 TL olarak belirlenmiştir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Örneği
Örnek Durum
- Çalışma Süresi: 6 yıl
- Brüt Maaş: 20.000 TL
- Kıdem Tazminatı Tavanı (2025 yılı için): 23.489,83 TL
Hesaplama Adımları
- Çalışma süresi her yıl için bir aylık brüt maaşa denk gelir.
- 20.000 TL x 6 yıl = 120.000 TL
- Brüt maaş tavan ücretten düşük olduğu için tavan sınırı uygulanmaz.
- Ödenecek toplam kıdem tazminatı: 120.000 TL
Tavan Ücretin Aşıldığı Durum
Eğer işçinin brüt maaşı 25.000 TL olsaydı:
- 23.489,83 TL (tavan) x 6 yıl = 140.938,98 TL
- Bu durumda tazminat tavan ücret üzerinden hesaplanır.
Kıdem Tazminatı Alabilmek İçin Şartlar
- En Az 1 Yıl Çalışma Süresi
Kıdem tazminatı hakkı, işçinin aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmasını gerektirir. - Haklı Fesih veya İşveren Tarafından Fesih
- İşverenin haksız feshi,
- İşçinin haklı nedenle iş akdini feshetmesi durumunda kıdem tazminatı doğar.
- Evlilik, Askerlik veya Emeklilik Sebebiyle Ayrılma
- Kadın işçi, evlendikten sonraki 1 yıl içinde işten ayrılırsa,
- Erkek işçi, askerlik nedeniyle işten ayrılırsa,
- İşçi emeklilik hakkı kazandıysa kıdem tazminatı alabilir.
- İşçinin Kusursuz Olması
İşçi, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir nedenle işten çıkarılmışsa kıdem tazminatı hakkını kaybeder.
Kıdem Tazminatını Etkileyen Diğer Faktörler
1. Vergilendirme
Kıdem tazminatı, gelir vergisinden muaftır. Ancak damga vergisi uygulanır.
2. Yıllık Tavan Ücretin Takibi
Her yıl belirlenen tavan ücreti, işçiye ödenecek kıdem tazminatının maksimum miktarını belirler.
3. Haklı Fesih Durumunun Belgelendirilmesi
İşçinin haklı fesih hakkını kullanması durumunda bu durumu belgeleyebilmesi gereklidir. Örneğin, maaşların ödenmemesi veya çalışma şartlarının sağlık açısından tehlike yaratması gibi nedenler.
Kıdem Tazminatı ile İlgili Örnek Tablo
| Kriter | Açıklama |
| Hesaplama Temeli | Brüt maaş ve yan haklar üzerinden yapılır. |
| Çalışma Süresi | Her yıl için 30 günlük brüt maaş dikkate alınır. |
| Tavan Ücret | Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. |
| Vergilendirme | Gelir vergisinden muaftır, yalnızca damga vergisi kesilir. |
Sıkça Sorulan Sorular
Kıdem tazminatı ne kadar sürede ödenir?
İşçinin kıdem tazminatı, iş akdinin feshedilmesinden itibaren makul bir süre içinde ödenmelidir. Gecikme durumunda yasal faiz uygulanır.
Kıdem tazminatı için brüt maaş mı net maaş mı esas alınır?
Kıdem tazminatı brüt maaş üzerinden hesaplanır. Net maaş dikkate alınmaz.
Kıdem tazminatında tavan ücret nasıl uygulanır?
Eğer işçinin brüt maaşı tavan ücretin üzerindeyse, tazminat hesaplamasında tavan ücret esas alınır.
Askerlik nedeniyle işten ayrıldığımda kıdem tazminatı alabilir miyim?
Evet, erkek işçiler askerlik nedeniyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir.
Kıdem tazminatı alabilmek için minimum çalışma süresi nedir?
En az 1 yıl aynı işyerinde çalışmış olmanız gerekmektedir.
Bu makale, kıdem tazminatı tutarının nasıl hesaplandığını, hangi faktörlere bağlı olduğunu ve yasal düzenlemeleri detaylı bir şekilde açıklamaktadır. Daha fazla bilgi ve destek için bir iş hukuku avukatına başvurabilirsiniz.
Bir yanıt yazın