Maketten Satışlarda Tüketicinin Hakları ve Cayma Hakkı

Maketten satış yöntemi, inşaat sektörü içerisinde sıklıkla kullanılan bir satış tekniğidir. Bu yöntem ile tüketiciler, henüz yapımına başlanmamış ya da tamamlanmamış konut veya iş yerlerini proje aşamasındayken satın alabilirler. Ancak, bu satış şeklinin beraberinde getirdiği çeşitli riskler ve belirsizlikler bulunmaktadır. Bu nedenle tüketicilerin hakları yasalarla koruma altına alınmıştır. Bu makalemizde maketten satışlarda tüketicinin hakları, cayma hakkı ve bu hakların kullanılması ile ilgili önemli detayları ele alacağız.

Maketten Satış Nedir?

Maketten satış, bir konut ya da iş yerinin henüz tamamlanmadan, proje veya maket üzerinden satışının yapılmasıdır. Bu yöntem, inşaat firmaları açısından proje finansmanı sağlamak açısından avantajlıdır; tüketiciler için ise genellikle daha uygun fiyatlarla konut veya iş yeri sahibi olma fırsatı sunmaktadır. Ancak tüketiciler açısından çeşitli riskleri beraberinde getiren bu yöntemde tüketicinin korunması önem taşımaktadır.

Maketten Satışlarda Tüketicilerin Hakları Nelerdir?

Maketten satışlarda tüketicilerin hakları, Türkiye’de 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat ile düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler kapsamında tüketicilere tanınan önemli haklar şunlardır:

1. Sözleşmenin Yazılı Yapılması Zorunluluğu
   Maketten satışlarda sözleşmenin yazılı olması ve tüketiciye bir nüshasının verilmesi zorunludur. Yazılı olmayan veya tüketiciye teslim edilmeyen sözleşmeler hukuken geçersiz sayılmaktadır.
2. Sözleşmede Açık ve Net Bilgi Verme Zorunluluğu
   Tüketiciye sözleşmede açıkça teslim tarihi, ödeme planı, kullanılacak malzeme kalitesi, konum ve teknik özellikler gibi detaylar belirtilmek zorundadır. Bu bilgilerde sonradan değişiklik yapılması durumunda tüketicinin onayının alınması gerekir.
3. Projenin Zamanında Tamamlanması
   Satıcı veya yüklenici, projeyi belirlenen tarihte tamamlamakla yükümlüdür. Teslim tarihinin gecikmesi halinde tüketiciler gecikmeden doğan zararın tazminini talep etme veya sözleşmeden dönme hakkına sahiptir.
4. Ayıplı Mal Teslimine Karşı Haklar
   Maketten satış yöntemiyle teslim edilen konut ya da iş yerinde vaat edilen özelliklerin bulunmaması veya yapısal sorunların olması durumunda tüketici ayıplı mal hükümlerinden faydalanabilir. Bu durumda tüketici ayıbın giderilmesini, fiyat indirimi, sözleşmeden dönme ya da malın değiştirilmesi gibi hakları kullanabilir.

Maketten Satışlarda Cayma Hakkı ve Kullanımı

Maketten satışlarda tüketiciye tanınan en önemli haklardan biri de cayma hakkıdır. Cayma hakkı, tüketicinin herhangi bir gerekçe göstermeksizin sözleşmeden dönmesini sağlayan bir haktır. Maketten satışlarda cayma hakkının kullanımı şu esaslara göre belirlenmiştir:

• Maketten satışlarda cayma süresi, sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 14 gündür. Tüketici bu süre içinde hiçbir gerekçe göstermeksizin cayma hakkını kullanabilir.
• Cayma bildiriminin yazılı olarak yapılması şarttır. İspat açısından tüketicilerin cayma beyanını yazılı olarak yapmaları önerilir.
• Cayma hakkının kullanılması durumunda, tüketicinin yapmış olduğu ödemelerin tamamı en geç 14 gün içerisinde satıcı tarafından tüketiciye iade edilmelidir.
• Cayma hakkı kullanıldıktan sonra tüketiciden herhangi bir tazminat veya cezai şart talep edilemez.

Cayma Hakkı Kullanılamayan Durumlar Nelerdir?

Maketten satışlarda tüketicilere tanınan cayma hakkı bazı özel durumlarda kullanılamaz. Bu durumlar şunlardır:

• Tüketiciye özel olarak hazırlanan, kişiye özel tasarım ve projelerde cayma hakkı kullanılamaz.
• Cayma süresinin geçmesi durumunda tüketicinin cayma hakkı ortadan kalkar.
• Yapının tamamlanmış ve teslim edilmiş olması halinde cayma hakkı kullanımı mümkün değildir. Ancak ayıplı mal hükümleri her zaman uygulanabilir.

Maketten Satışlarda Yaşanan Uyuşmazlıklar ve Çözüm Yolları

Maketten satışlarda tüketici haklarının ihlal edilmesi durumunda tüketicilerin başvurabilecekleri çözüm yolları bulunmaktadır. Bunlar;

• Tüketici Hakem Heyetleri: Belirli bir tutarın altındaki uyuşmazlıklarda tüketicilerin ilk başvurması gereken mercidir.
• Tüketici Mahkemeleri: Daha yüksek miktardaki uyuşmazlıklarda başvurulabilecek adli mercilerdir.

Uyuşmazlık halinde tüketicilerin ilk etapta tüketici hakem heyetlerine başvurmaları, hızlı ve maliyetsiz çözüm sağlayacaktır.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Maketten satış nedir?
   Maketten satış, henüz yapımı tamamlanmamış veya başlanmamış projelerin maket veya proje üzerinden satışıdır.
2. Maketten satışlarda sözleşme zorunlu mudur?
   Evet, maketten satışlarda sözleşmenin yazılı olarak yapılması ve tüketiciye teslim edilmesi zorunludur.
3. Cayma hakkının süresi ne kadardır?
   Cayma hakkının süresi, sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 14 gündür.
4. Cayma hakkımı nasıl kullanabilirim?
   Cayma hakkı yazılı olarak, satıcıya veya yükleniciye bildirilerek kullanılabilir.
5. Cayma hakkımı kullanırsam param ne zaman iade edilir?
   Ödemeler cayma beyanından itibaren 14 gün içerisinde tüketiciye iade edilmek zorundadır.
6. Proje gecikirse haklarım nelerdir?
   Projenin gecikmesi durumunda zararınızın tazmin edilmesini talep edebilir veya sözleşmeden dönebilirsiniz.
7. Ayıplı mal teslim edilirse ne yapabilirim?
   Ayıbın giderilmesi, fiyat indirimi, sözleşmeden dönme veya değiştirme gibi haklarınızı kullanabilirsiniz.
8. Özel projelerde cayma hakkı var mıdır?
   Tüketiciye özel olarak hazırlanan kişiye özel projelerde cayma hakkı bulunmamaktadır.
9. Cayma hakkını kullandığımda ceza öder miyim?
   Cayma hakkı kullanan tüketiciye herhangi bir ceza veya tazminat uygulanamaz.
10. Maketten satışlarda tüketici uyuşmazlıklarında nereye başvurmalıyım?
    Uyuşmazlık miktarına göre Tüketici Hakem Heyeti veya Tüketici Mahkemesine başvurmalısınız.

Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.