Giriş: Ortaklıkların Sona Erdirilmesinde Arabuluculuğun Rolü
Ortaklığın giderilmesi, uygulamada en sık karşılaşılan dava türlerinden biridir. Genellikle miras kalan taşınmazlar veya birlikte satın alınan mallar üzerinde çıkan anlaşmazlıklar sonucu gündeme gelir. Bu sürecin daha az maliyetli, hızlı ve dostane şekilde çözülebilmesi adına arabuluculuk yöntemi devreye girmektedir. Özellikle 2018 yılında yapılan düzenlemelerle birlikte, ortaklığın giderilmesi davalarında arabuluculuk süreci bazı durumlarda zorunlu hale gelmiştir. Bu yazımızda “ortaklığın giderilmesi arabuluculuk” konusunu kapsamlı şekilde ele alacağız.
Ortaklığın Giderilmesi Nedir?
Ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu), birden fazla kişiye ait olan taşınır ya da taşınmaz mal üzerindeki ortaklığın, mahkeme kararı veya anlaşma yoluyla sona erdirilmesidir. Ortaklığın sona erdirilmesi;
- Aynen taksim (malın bölünmesi),
- Satış yoluyla taksim (malın satılması ve bedelin paylaşılması),
şeklinde iki yöntemle gerçekleşebilir. Her iki durumda da taraflar arasında anlaşmazlık yaşanması halinde yargı yoluna başvurulabilir.
Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk, tarafların uyuşmazlıklarını bağımsız ve tarafsız bir üçüncü kişi aracılığıyla, dostane şekilde çözmelerini sağlayan alternatif bir çözüm yöntemidir. Türkiye’de 2013 yılında yürürlüğe giren 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile hukuki bir zemin kazanmıştır.
Ortaklığın Giderilmesinde Arabuluculuk Zorunlu Mudur?
Zorunlu Arabuluculuk ve Ortaklığın Giderilmesi Davaları
2018 yılında yapılan düzenlemelerle birlikte, dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu, bazı hukuk davaları için yürürlüğe girdi. Ancak ortaklığın giderilmesi davası, her zaman bu kapsama girmemektedir.
- Paydaşlar arasında kira ilişkisi, kullanım hakkı veya ecrimisil gibi bir alacak talebi de varsa, dava konusunun niteliğine göre arabuluculuk zorunlu hale gelebilir.
- Sadece mal paylaşımı (örneğin sadece taşınmazın satılarak paylaşılması) amaçlanıyorsa, zorunlu arabuluculuk şartı aranmaz, ancak isteğe bağlı arabuluculuk mümkündür.
Bu nedenle, her dosya özelinde uyuşmazlığın niteliği dikkatle analiz edilmelidir.
Arabuluculuğun Ortaklığın Giderilmesindeki Avantajları
- Zaman Tasarrufu: Yıllar süren davaların önüne geçer.
- Maliyet Düşüklüğü: Harç, bilirkişi ve keşif ücretleri ödenmeden çözüm sağlanabilir.
- İlişki Koruma: Özellikle miras yoluyla oluşmuş ortaklıklarda aile bağları zarar görmeden çözüm bulunur.
- Esneklik: Taraflar kendi çözüm şartlarını belirleyebilir.
- Gizlilik: Mahkeme kayıtlarının aksine, süreç gizli yürütülür.
Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler?
- Başvuru: Taraflardan biri arabuluculuk bürosuna başvurur.
- Arabulucu Ataması: Arabulucu görevlendirilir.
- İlk Toplantı: Taraflar davet edilir ve ilk görüşme yapılır.
- Müzakereler: Sorunun çözümü için taraflar arasında müzakereler yürütülür.
- Anlaşma veya Anlaşmazlık: Anlaşma sağlanırsa tutanak düzenlenir, sağlanmazsa bu da belgelenir.
Unutmayın: Arabuluculuk süreci ortalama 3 hafta sürer, bu süre bir hafta daha uzatılabilir.
Arabuluculukta Anlaşma Sağlanırsa Ne Olur?
Taraflar, mal paylaşımı veya aynen taksim gibi bir konuda uzlaşırlarsa, bu uzlaşı mahkeme kararı gibi bağlayıcıdır. Tarafların imzaladığı anlaşma belgesi, ilam niteliğinde belge olarak geçer. Yani doğrudan icraya konulabilir, dava açmaya gerek kalmaz.
Anlaşma Sağlanmazsa Ne Olur?
Taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa, arabulucu tarafından anlaşmama son tutanağı düzenlenir. Bu tutanakla birlikte taraflar artık mahkemeye başvurarak ortaklığın giderilmesi davası açabilir.
Hangi Durumlarda Arabuluculuk Önerilir?
- Miras kalan taşınmazlarda kardeşler arasında anlaşmazlık varsa,
- Ortak ticari işletmenin paylaşımı gerekiyorsa,
- Ortak mülkiyetin kullanımından doğan ihtilaflar yaşanıyorsa,
- Mal paylaşımı yapılacak taraflar arasında duygusal veya ailevi bağlar varsa,
Arabuluculuk çözüm için oldukça etkili bir yöntemdir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Ortaklığın giderilmesi davasında arabuluculuk zorunlu mu?
Hayır, sadece alacak ya da kullanıma ilişkin bir ihtilaf varsa zorunlu olur. Aksi durumda isteğe bağlıdır.
2. Arabuluculuk süreci başarısız olursa dava açabilir miyim?
Evet, arabuluculuk sonucu anlaşma sağlanamazsa doğrudan dava açabilirsiniz.
3. Arabulucuda varılan anlaşma bağlayıcı mıdır?
Evet, tarafların imzaladığı anlaşma tutanağı ilam niteliğinde olup bağlayıcıdır.
4. Arabuluculuk süreci ne kadar sürer?
Genellikle 3 hafta içinde sonuçlanır, 1 hafta ek süre tanınabilir.
5. Arabuluculuk ücretini kim öder?
Anlaşma sağlanırsa taraflar aralarında paylaşır. Anlaşma olmazsa devlet belirli kısmını karşılar.
6. Arabuluculuk zorunlu değilse yine de önerilir mi?
Kesinlikle evet. Daha az maliyetli, hızlı ve ilişkileri koruyucu bir çözüm yöntemidir.
Sonuç: Arabuluculuk ile Ortaklıkların Barışçıl Sona Erdirilmesi Mümkün
Ortaklığın giderilmesi gibi karmaşık ve duygusal yönü olan uyuşmazlıklarda, arabuluculuk, dava sürecine kıyasla çok daha insani, ekonomik ve pratik bir çözümdür. Her ne kadar her olayda zorunlu olmasa da, arabuluculuğa başvurmak uzun vadede daha az zarar ve daha fazla kazanç sağlayabilir.
Eğer siz de bir ortaklık sorunuyla karşı karşıyaysanız, öncelikle bir arabulucuya başvurarak, haklarınızı koruyan ama dostane bir çözüm arayabilirsiniz.
Bir yanıt yazın