Dolandırıcılık Suçu Nedir?
Dolandırıcılık, haksız bir kazanç elde etmek amacıyla bir kişiyi aldatma veya kandırma yoluyla zararına neden olan eylemlerdir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 157 ve 158. maddelerinde dolandırıcılık suçu düzenlenmiştir.
📌 Dolandırıcılık suçunun temel unsurları şunlardır:
✔ Hileli davranışlarla mağdurun kandırılması
✔ Mağdurun zarar görmesi
✔ Sanığın haksız menfaat sağlaması
🚨 Örnek: Bir kişi, sahte kimlik kullanarak bir başkasını kandırıp para alırsa dolandırıcılık suçu işlemiş olur.
1. Dolandırıcılık Suçunun Unsurları (TCK 157)
📌 Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için şu unsurların bir arada bulunması gerekir:
✔ 1. Failin Hileli Davranışta Bulunması
- Sanık, mağduru kandırabilecek nitelikte bir yalan veya hile kullanmalıdır.
- Basit yalanlar veya abartmalar hile sayılmaz.
✔ 2. Mağdurun Aldatılması
- Mağdur, failin hilesine inanmalı ve kendi isteğiyle zarara uğramalıdır.
- Eğer mağdur, hileli davranışı fark ederse suç oluşmaz.
✔ 3. Failin Haksız Bir Menfaat Elde Etmesi
- Dolandırıcılık suçu, sanığın menfaat elde etmesiyle tamamlanır.
🚨 Örnek: Bir kişi, sahte çek veya senet kullanarak başkasını zarara uğratırsa dolandırıcılık suçu oluşur.
2. Basit Dolandırıcılık Suçu (TCK 157)
📌 Basit dolandırıcılık, hileli davranışlarla mağdurun kandırılması ve failin haksız kazanç sağlamasıdır.
✔ Basit dolandırıcılığın cezası:
- 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası
- 5.000 TL’ye kadar adli para cezası
🚨 Örnek: Bir kişi, bir başkasını sahte bir yatırım vaadiyle kandırıp parasını alırsa 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası alabilir.
3. Nitelikli Dolandırıcılık Suçu (TCK 158)
📌 Nitelikli dolandırıcılık, suçun bazı ağırlaştırıcı nedenlerle işlenmesidir.
✔ Nitelikli dolandırıcılık cezaları:
- 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası
- Adli para cezası (mağdurun zararına göre değişir)
✔ Ağırlaştırıcı nedenler (TCK 158):
| Nitelikli Dolandırıcılık Türü | Cezası |
|---|---|
| Kamu kurumlarının araç olarak kullanılması | 4-12 yıl hapis |
| Dini inanç ve duyguların istismar edilmesi | 3-10 yıl hapis |
| Banka veya kredi kurumlarının kullanılması | 3-10 yıl hapis |
| Basın ve yayın araçlarıyla işlenmesi | 4-12 yıl hapis |
| Sigorta şirketlerini dolandırmak | 3-10 yıl hapis |
| Ticari faaliyete dayalı dolandırıcılık | 4-12 yıl hapis |
🚨 Örnek: Sahte bir yardım kampanyası düzenleyerek para toplayan kişi nitelikli dolandırıcılıktan 3 ila 10 yıl hapis cezası alabilir.
4. Dolandırıcılık Suçlarında Ceza Artırımı
📌 Bazı durumlarda dolandırıcılık suçunun cezası artırılır:
✔ Örgütlü olarak işlenirse ceza %50 artırılır.
✔ Birden fazla mağdur varsa her mağdur için ayrı ceza uygulanır.
✔ Dolandırıcılık suçu kamu kurumlarını hedef almışsa ceza en az 4 yıldır.
🚨 Örnek: Sahte sigorta poliçesi düzenleyerek birden fazla kişiyi dolandıran bir kişi örgütlü suç işlediği için en az 6 yıl hapis cezası alır.
5. Dolandırıcılık Suçunda Etkin Pişmanlık (TCK 168)
📌 Fail, mağdurun zararını tamamen karşılayarak ceza indirimi alabilir.
✔ 1. Soruşturma başlamadan önce zarar giderilirse → Ceza 1/2 oranında indirilir.
✔ 2. Yargılama sırasında zarar karşılanırsa → Ceza 1/3 oranında indirilir.
✔ 3. Mahkumiyet sonrası zarar giderilirse → Ceza 1/6 oranında indirilir.
🚨 Örnek: Bir kişi, dolandırıcılık nedeniyle haksız kazanç sağladığı parayı mağdura geri öderse ceza indirimi alabilir.
6. Dolandırıcılık Suçlarında Şikayet Süreci ve Hukuki Süreç
📌 Dolandırıcılık suçu, şikayete bağlı olmayan suçlardandır.
✔ Polis ve savcılık ihbar üzerine resen soruşturma başlatır.
✔ Mağdur, suç duyurusunda bulunarak süreci başlatabilir.
✔ Tazminat davası açılarak maddi zarar talep edilebilir.
🚨 Örnek: Bir kişi, sahte çek ile dolandırıldığını fark ederse doğrudan savcılığa suç duyurusunda bulunabilir.
7. Dolandırıcılık Suçlarına Örnekler
Senaryo 1: Online Dolandırıcılık
Ahmet, sahte bir internet sitesi açarak insanlardan para toplar.
✔ Ceza: 3 ila 10 yıl arası hapis + adli para cezası.
Senaryo 2: Telefon Dolandırıcılığı (FETÖ Yöntemi)
Bir kişi, kendisini polis olarak tanıtıp “Kimlik bilgileriniz terör örgütü tarafından kullanıldı” diyerek para ister.
✔ Ceza: 4 ila 12 yıl hapis + örgütlü suç nedeniyle ek ceza.
Senaryo 3: Sigorta Dolandırıcılığı
Mehmet, sahte bir trafik kazası bildirerek sigorta şirketinden tazminat almaya çalışır.
✔ Ceza: 3 ila 10 yıl hapis + tazminat iptali.
8. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Dolandırıcılık suçu şikayete bağlı mı?
📌 Hayır, savcılık doğrudan soruşturma başlatır.
🔹 Dolandırıcılıkta tazminat davası açılabilir mi?
📌 Evet, mağdur uğradığı zararı geri almak için tazminat davası açabilir.
🔹 Dolandırıcılık suçunda hapis cezası ertelenebilir mi?
📌 Basit dolandırıcılıkta mümkün olabilir, ancak nitelikli dolandırıcılıkta erteleme uygulanmaz.
🔹 Dolandırıcılık suçunda etkin pişmanlık var mı?
📌 Evet, mağdurun zararı karşılanırsa cezada indirim yapılabilir.
9. Sonuç ve Öneriler
✔ Dolandırıcılık suçu ciddi hapis cezaları ve adli para cezaları ile sonuçlanabilir.
✔ Online dolandırıcılık ve telefon dolandırıcılığı en yaygın dolandırıcılık türleridir.
✔ Dolandırıcılık mağdurları, doğrudan savcılığa suç duyurusunda bulunabilir.
✔ Etkin pişmanlık hükümleri uygulanarak ceza indirimi alınabilir.
Bir yanıt yazın