📌 1. Uzaktan Çalışma Nedir?
📌 Uzaktan çalışma, işçinin iş yerinde bulunmaksızın, teknolojik araçlar kullanarak işveren tarafından belirlenen işin, işyeri dışında ifa edilmesidir.
✔ 4857 Sayılı İş Kanunu ve 10 Mart 2021 tarihli Uzaktan Çalışma Yönetmeliği bu çalışma modeline ilişkin yasal çerçeveyi belirlemektedir.
🚨 Örnek:
Bir grafik tasarımcının, iş yerinde bulunmaksızın evinden çalışarak projelerini teslim etmesi uzaktan çalışmadır.
📌 2. Uzaktan Çalışmada İşçi Hakları Nelerdir?
✅ 2.1. Eşit İşlem İlkesi
✔ Uzaktan çalışan işçi, iş yerinde çalışan işçilerle eşit haklara sahiptir.
✔ Ücret, fazla mesai, izin gibi haklar uzaktan çalışmada da aynen geçerlidir.
🚨 Örnek:
Evden çalışan bir yazılımcı, iş yerindeki çalışanlar gibi yemek ücreti ve yıllık izin hakkına sahiptir.
✅ 2.2. Ücret ve Fazla Mesai Hakkı
✔ İşçinin uzaktan çalışması, ücret hakkını azaltmaz.
✔ Fazla çalışma, işçinin onayı alınarak yapılabilir ve %50 zamlı ücret ödenir.
🚨 Örnek:
Haftalık 45 saat yerine 50 saat çalışan uzaktan çalışan işçiye, 5 saatlik fazla mesai ücreti ödenmelidir.
✅ 2.3. İzin Hakları
✔ Yıllık izin, mazeret izni, doğum izni gibi haklar aynen devam eder.
✅ 2.4. İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkı
✔ İşçi, evde veya başka bir yerde çalışırken de iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinden yararlanma hakkına sahiptir.
✔ İş kazası geçirdiğinde, bu durum iş kazası olarak değerlendirilir.
🚨 Örnek:
Evde bilgisayar başında çalışırken elektrik kaçağından dolayı yaralanan işçi, iş kazası bildirimi yapabilir.
✅ 2.5. Kişisel Verilerin Korunması Hakkı
✔ İşçinin özel hayatı ve kişisel verileri korunmalıdır.
✔ KVKK (Kişisel Verilerin Korunması Kanunu) kapsamında işveren, işçinin kişisel bilgilerini izinsiz işleyemez.
📌 3. Uzaktan Çalışmada İşverenin Hakları Nelerdir?
✅ 3.1. İşin Verimli Yapılmasını Talep Etme
✔ İşveren, işçinin görevini tam ve zamanında yapmasını bekleyebilir.
✔ İşçinin çalışma saatleri dışında işten kaçınması işverenin fesih hakkını doğurabilir.
✅ 3.2. Çalışma Saatlerini Belirleme
✔ Uzaktan çalışan işçinin çalışma süresi, iş sözleşmesi veya yönetmelikle belirlenir.
✔ İşveren, işçinin çalışma saatlerini düzenleyebilir.
🚨 Örnek:
İşveren, sabah 09:00 – akşam 18:00 saatleri arasında çalışmayı şart koşabilir.
✅ 3.3. Çalışan Verimliliğini İzleme
✔ İşveren, işçinin çalışma süresini ve performansını denetleyebilir.
✔ Ancak bu izleme, işçinin özel hayatına müdahale etmeyecek şekilde yapılmalıdır.
🚨 Örnek:
İşveren, işçinin bilgisayarındaki iş uygulamalarına giriş-çıkış saatlerini takip edebilir ancak kamera ile sürekli gözetleyemez.
✅ 3.4. İş Araç ve Gereçlerini Sağlama
✔ Uzaktan çalışma için gerekli bilgisayar, yazılım, internet gibi malzemelerin temini işverenin yükümlülüğündedir.
✔ Bu giderler işçiye yüklenemez, aksi durumda işçi işverenden masraf talebinde bulunabilir.
🚨 Örnek:
Evden çalışan muhasebeciye işveren tarafından dizüstü bilgisayar ve muhasebe programı sağlanmalıdır.
📌 4. Uzaktan Çalışmada İşçinin Yükümlülükleri Nelerdir?
✔ İşçi, çalışma saatlerine uymak zorundadır.
✔ Verilen işleri zamanında ve eksiksiz yapmakla yükümlüdür.
✔ İşverenin sağladığı iş araç ve gereçlerini özenle kullanmalıdır.
✔ İş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uygun çalışmalıdır.
🚨 Örnek:
Evden çalışan bir müşteri temsilcisi, çağrıları belirtilen saat aralığında yanıtlamak zorundadır.
📌 5. Uzaktan Çalışmada İşverenin Yükümlülükleri Nelerdir?
✔ Çalışana iş araçlarını ve yazılım desteğini sağlamak.
✔ İş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgilendirme yapmak.
✔ İşçinin kişisel verilerini korumak.
✔ Ücret, fazla mesai, izin haklarını eksiksiz sağlamak.
📌 6. Uzaktan Çalışmada En Sık Karşılaşılan Sorunlar
| Sorun | Çözüm Yolu |
|---|---|
| Çalışma saatleri belirsizliği | Çalışma saatleri iş sözleşmesinde açıkça belirlenmeli. |
| İş araçlarının sağlanmaması | İşveren tarafından gerekli ekipman sağlanmalı. |
| İş kazalarının iş kazası sayılmaması | Evde çalışırken meydana gelen kazalar da iş kazası olarak bildirilmelidir. |
| Fazla mesai ücretinin ödenmemesi | İşçinin fazla çalıştığı saatler belgelenmeli ve yazılı talep edilmelidir. |
📌 7. Örnek Senaryo
Senaryo:
Ayşe Hanım, uzaktan müşteri temsilcisi olarak çalışmaktadır.
✔ İşveren, çalışma saatlerini belirlememiştir.
✔ İş yükü fazla olduğu için günde 12 saat çalışmaktadır, ancak fazla mesai ücreti ödenmemektedir.
✔ İş kazası geçirdiğinde işveren bunu bildirmemiştir.
🚨 Çözüm:
Ayşe Hanım, çalışma saatlerini yazılı olarak talep etmeli, fazla mesai ücretini istemeli ve iş kazasını SGK’ya bildirmelidir.
📌 8. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Uzaktan çalışan işçi fazla mesai ücreti alır mı?
📌 Evet. Çalışma süresi 45 saati aşarsa fazla mesai ücreti ödenir.
🔹 Uzaktan çalışmada iş kazası sayılır mı?
📌 Evet. İş sırasında meydana gelen kazalar iş kazası sayılır.
🔹 İşveren, çalışanın bilgisayarını izleyebilir mi?
📌 Evet, ancak özel hayatın gizliliğini ihlal etmeyecek şekilde yapılmalıdır.
🔹 İşveren iş ekipmanlarını sağlamak zorunda mı?
📌 Evet. Bilgisayar, yazılım, internet gibi gerekli araçları işveren sağlamak zorundadır.
🔹 Uzaktan çalışan işçinin sigortası yapılır mı?
📌 Evet. Uzaktan çalışan işçi de sigortalı olmak zorundadır.
Bir yanıt yazın